En terwijl ik dit lees, realiseer ik me dat haar voetzooltjes het enige is dat onbeschadigd is gebleven. Het waren de woorden van een rechercheur die ik me nog goed kan herinneren. Er zijn vele gesprekken blijven hangen in de jaren dat ik nu werkzaam ben, maar sommige woorden herinner ik me als de dag van gisteren. Woorden en herinneringen brengen me vaak terug naar bepaalde situaties, situaties waarbij de emoties torenhoog opliepen en waarbij je het liefste niet aanwezig had willen zijn. Maar ik moet eerlijk zeggen, dat kinderen – en zeker de vermoorde kinderen – bij vele hulpverleners er vaak hard inhakken. Ongeloof, verdriet en afschuw hebben er vaak voor gezorgd dat de sfeer in het mortuarium een bepaalde lading met zich mee bracht. Nu ik voor mezelf werk en daardoor meer op het huisadres van de nabestaanden ben te vinden, verschuift ook de emotie. In elk geval is de manier waarop ik de emotie moet verwerken sterk veranderd. Minder in een team werken, zorgt er bij mij voor dat ik minder praat over de dingen die ik aantref. Niet zelden tref ik dingen aan waarbij ik mijn vraagtekens zet. Een afgegeven A-verklaring (een verklaring waarbij de arts ervan overtuigd is dat de dood is ingetreden ten gevolge van een natuurlijke oorzaak) roept bij mij best vaak vraagtekens op. Niet als er een volledige schouw heeft plaats gevonden, maar bij overledenen die nog volledig gekleed zijn, daar had ik iets meer onderzoek bij verwacht. Ik vind het nogal wat, iemand doodverklaren zonder daadwerkelijk onderzocht te hebben of de dood daadwerkelijk door een natuurlijke oorzaak is ingetreden. Vanzelfsprekend zal ik bij twijfel altijd contact leggen met de arts die deze verklaring heeft afgegeven en de overledene op deze manier weer een stem te geven. De vraag die ik tijdens het geven van voorlichting vaak gesteld krijg, is wat het ergste is dat ik heb meegemaakt. De reddingswerken na de aardbeving in Turkije staat met stip op 1, maar wordt snel gevolgd door de tijd waarin we tijdens de Corona periode geen afscheid konden nemen van onze dierbaren. Jee wat was dat een rare en tevens zware tijd. Overledenen die ingepakt in dubbele bodybags via een achterdeur werden afgevoerd en het liefst z.s.m. werden gecremeerd. Hoe eenzaam kan je eigen uitvaart zijn? Als ik de media een beetje volg en zie wat voor ellende of de oorlogen met zich meebrengen, dan denk ik er aan hoe ellendig vele families zich zullen voelen als er een dierbare van hun sneuvelt. Ik kan me daarbij ook niet verplaatsen in het gevoel om iemand anders moedwillig van het leven te beroven, dan zit er daarboven toch iets vreselijk bij je in de war. De conclusies die ik  trek in de 23 jaar die ik werkzaam ben in de uitvaart is niet veranderd: Wat zijn we toch rare wezens…