Het is een druilerige avond en vertrek met de fiets richting het bos om te gaan zwemmen. Misschien een beetje fris, maar het is mijn manier van ontspannen en te genieten van alles om me heen. De geuren die ik opvang brengen me telkens naar een nieuwe gedachte.

Fietsend langs een boerderij met koeien kom ik terug in een tijd waarbij ik regelmatig te vinden was in Poppenwier. Omgeven door lieve mensen hielp ik daar een handje mee op de boerderij. Als ik terug denk aan die tijd, dan straal ik volop. Een stukje jeugd, een stukje herinnering met leerzame momenten, gecombineerd met een flirt met de boeren dochters uit die omgeving.

Een eindje verderop fiets ik door het bos, loofbomen afgewisseld met naaldbomen. Hier en daar een ree of haas en hoor een specht tikkend op wat dorre berken. Mijn fiets zet ik tegen een wal van nat geregend zand en voel met mijn vingertoppen of ik inderdaad nog even wil zwemmen.

Ook hier is het de geur van het bos die me terug brengt naar een hele positieve tijd uit mijn jeugd. Een tijd waarbij we de weekeinden soms doorbrachten in onze eigen caravan en -waar ik toen al van onder de indruk was- de geur die het bos deed verspreiden.

Geur doet veel met onze gedachten. Ook persoonlijke geuren geven signalen af waarvan je gelukkig of verdrietig kunt worden, maar ook afstandelijk of helemaal in love.

Jarenlang heb ik geen reuk gehad, maar door diverse operaties is mijn reukvermogen terug gekomen. Altijd heb ik geroepen dat ik mijn reukvermogen wel weer kwijt zou willen, simpelweg omdat ik dingen meer vond stinken dan dat ik geconfronteerd werd met aangename dingen.

Nu is dat beeld toch een beetje veranderd. Zonder mijn reukvermogen zou mijn werk minder makkelijk kunnen zijn. Zeker zijn er momenten waarbij ik wens niets te ruiken, maar ben er ook van overtuigd dat een goed reukvermogen mij helpt om de nabestaanden een betere optie te geven als er problemen zijn ontstaan tijdens een opbaring.

Ik kan echt wel genieten van die kokhalzende ondernemers of vervoerders, die bij het openen van een kist de maaginhoud van de ochtend bij mij over de schoenen proberen te dumpen. Werkelijk wat heb ik dan een schik. Eerst het gekke gezicht, dan die hand voor de mond en vervolgens van die rare geluiden gevolgd door een krater van koffie gemixt met cake of een broodje kaas.

Het leuke van een kotsende ondernemer is dat ze altijd in de verdediging schieten en een oorzaak aan gaan wijzen. Het is nooit de geur van de overledene, maar het is de schuld van het ontbijt, of juist van het ontbijt die ze niet hebben gehad, geweldig.

De geur van een overledene vertelt me veel, heel veel. Alsof de overleden me op deze manier nog aanwijzingen wil geven over de staat waarin hij of zij zich bevindt of gaat bevinden. Het is een beetje moeilijk uitleggen, maar ook een ontbonden lichaam ruikt bij ieder op zijn eigen manier.

De ene ontbinding ruikt zuur, de andere naar maispulp van de boerderij en er zijn lichamen die ruiken naar eierkoeken. Nu zijn er vast wel een paar lezers die bij het eten van een eierkoek vanaf nu aan me gaan denken, jawel!

Maar waarom is de geur nu zo belangrijk hoor ik je denken. Het bepaalt namelijk bij mij de keuze met welke vloeistoffen ik ga werken en welke behandeling ik ga aanbevelen. Behandelingen als buikpuncties of toch een thanatopraxie, een simpele airbrush of een advies richting de bodyseal.

Daar zit nogal een behoorlijk verschil in, het verschil tussen bijvoorbeeld een airbrush of bodyseal is het wel of niet toonbaar kunnen opbaren van een overledene. Voor nabestaanden is dat een mega groot verschil.

Buiten de geur van een overledene is ook de kleur erg van belang. Een ondernemer die mij belt over een blauwe verkleuring in het aangezicht, laat direct wat extra alarm bellen bij me rinkelen. Een ondernemer ziet met regelmaat een blauwe verkleuring, terwijl er toch echt een groene verkleuring aanwezig is.

Ook in dit kleine kleurdetail kan een mega groot verschil in advies zitten. Een blauwe verkleuring kan soms met een ingreep -in het lichaam- worden verholpen, maar een groene verkleuring komt men vaak uit op een airbrush gevolgd door een bodyseal. Ook hier maakt dit het verschil tussen wel of niet (toonbaar) opbaren.

Zo is ook de lekkage uit een overledene vaak een probleem tijdens het opbaren. Ik zal ook altijd een behoorlijk aantal vragen stellen aan diegene die mij om advies vraagt. ‘Edwin, er komt allemaal lekkage uit de neus en de buik is opgezwollen’. Zo beginnen de meeste van mijn telefoon gesprekken.

‘Wat ruik je, is er door jou een bepaalde geur waargenomen’? Heel even is het stil, ‘ik denk wel iets te ruiken, maar de familie ruikt niets’. Dat snap ik, want geur is adaptief. Daar bedoel ik mee, dat je geur waarneemt als je er mee geconfronteerd wordt, maar na een aantal minuten is deze geur niet meer nieuw en zullen de prikkels verdwijnen.

In de afgelopen warme zomer heb ik geprobeerd de tuin in bloei en mooi van kleur te houden. Met behulp van de waterbron, een waterslang en een hoop geduld bleef mijn tuin een oase van kleur en geur.

Echter ook tijdens deze manier van ontspanning kwamen de overledenen bij me in de tuin. De waterbron in mijn tuin bevat een hoop ijzerhoudend water en dat ruik je. Het ijzer in het water doet me denken aan bloed, waarschijnlijk logisch te bevatten voor mensen met een medische achtergrond.

Ook tijdens een buikpunctie of thanatopraxie behandeling komt er geur vrij uit de overledene. Geur van de thanatopraxie vloeistof die wordt terug gewonnen uit het lichaam, de geur van het bloed, maar ook de geur van het gas dat vrijkomt uit het lichaam.

Het is niet eenvoudig voor me om uit te leggen, maar ik kan jullie wel een aantal dingen opnoemen die ik zelf waarneem met betrekking tot geur van een overledene. Vanzelfsprekend en zoals gezegd is dat niet bij iedere overledene gelijk, maar het geeft je een beetje een beeld.

Een waterlijk doet me denken aan iets zuurs, een rotte appel of mais- of aardappelpulp. Een ernstig bebloed lichaam ruikt naar ijzer, het ijzer dat ook in ijzerhoudend grondwater zit. Een volle broek of ontsnappend gas brengt mijn gedachten naar de vloeibare multivoeding op dokters recept. Eierkoeken doen me denken aan hersenen, echter niet omgekeerd. Hersenen doen me niet denken aan eierkoeken, raar maar waar.

Een verbrand slachtoffer vind ik persoonlijk niet onaangenaam ruiken. Het is een sterke penetrante geur denkend aan het vlees van mijn ex buurman op zijn barbecue. Moeilijker te beschrijven is een lichaam die snel in ontbinding zal raken. Soms loop ik door de supermarkt en denk ik het bij mensen al te ruiken voordat ze zijn overleden.

Gemummificeerde lichamen ruiken niet echt, ze lijken en voelen geplastificeerd en verspreiden weinig geur, dit in tegenstelling tot iemand die 3 dagen onder een hete douche heeft gestaan. Deze lichamen zijn uitgekookt, lichamen waarbij de beenderen volledig losgeweekt zijn van het weefsel. Deze mag je van me hebben, want ik vind ze niet fijn.

Groene lichamen –en dan bedoel ik geen mars mannen- kunnen erg verschillend zijn in geur. Je hebt droge groene verkleuring die als een harige schimmel meestal op het gelaat van de overledene wordt aangetroffen. Deze groene verkleuring is niet onschuldig, maar verspreid weinig onaangenaams.

Van deze groene verkleuring is ook een ietwat vochtigere variant, groen in combinatie met lekkage uit alles, dan kom je in de richting van de geur zoals beschreven bij een waterlijk.

Misschien was dit voor sommigen een beetje een ranzig artikel, maar wilde jullie het niet onthouden. Het is geweldig om over mijn vak te vertellen en neem jullie daarbij graag mee op reis. Voor de beelddenkers onder ons, dit artikel is geschreven met een grote glimlach op mijn gezicht en met twinkelende ogen.